مجله سلامت

کراتینین خون و دلایل و علایم بالا رفتن کراتین

کراتینین خون و دلایل و علایم بالا رفتن آن

کراتینین خون چیست؟

creatinine در خون چیست؟ کراتینین خون (Creatinine) فراورده‌ای است که از سوخت و ساز در ماهیچه‌ها حاصل می شود که از کلیه ها دفع می گردد. کراتین بدن چیست؟ کراتینین خون حاصل ماده ای پروتئینی بسیار مهمی به نام کراتین است که نقش مهمی در تولید انرژی در ماهیچه ها دارد و می توان برآورد کرد که روزانه تقریباً ۲ درصد از کراتین بدن به کراتینین تبدیل می ‌شود. کراتینین را با کراتین اشتباه نگیرید چرا که میزان کراتینین است که در بدن سنجش می شود نه میزان کراتین.

کراتینین خون پس از تولید توسط جریان خون به سمت کلیه ها می رود سپس کراتینین خون توسط کلیه ها پاکسازی شده (فلیتر) و از طریق ادرار دفع می ‌شود. به دلیل ثابت بودن حجم ماهیچه ها در بدن، تولید کراتینین خون در بدن ثابت است. بررسی میزان کراتینین خون در آزمایشات پزشکی به عنوان یکی از شاخص‌های تشخیصی عملکرد کلیه است. بطور کلی، افزایش سطح کراتینین خون می‌تواند به مشکلاتی مرتبط با کلیه از جمله اختلال در عملکرد کلیه اشاره کند.

بالا یا پایین رفتن سطح کراتین دلایل مختلفی می تواند داشته باشد. بالارفتن کراتینین می‌تواند نشانه مشکلات کلیوی، عوارض دیابت، نارسایی قلبی یا کم‌آبی بدن باشد و پایین آمدن کراتینین نیز معمولا نشانه سوءتغذیه یا کاهش توده عضلانی است. پس هرگونه تغییر در میزان کراتینین می تواند نشانگر یک اختلال یا بیماری باشد و به همین دلیل باید حتما میزان کراتینین در خون پایش و بررسی شود. یکی از سوالات رایج این است که علائم بالا بودن کراتین خون چیست؟ در ادامه همراه ما باشید تا با کراتینین خون بیشتر آشنا شوید.

creatinine در آزمایش خون چیست

creatinine چیست؟ Creatinine یک ترکیب شیمیایی است که در نتیجه‌ی فعالیت عضلات، در بدن تولید می شود. این ماده به طور طبیعی توسط عضلات تولید شده و سپس به صورت ثابت از خون جذب شده و از طریق کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود. این فرآیند تأمین متوازنی از creatinine در خون را حاصل می‌کند. در آزمایش خون، سطح creatinine معمولاً به عنوان یک نشانگر اصلی عملکرد کلیه‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اگر کلیه‌ها به درستی عمل نکنند، creatinine در خون افزایش می‌یابد زیرا کلیه‌ها نمی‌توانند این ماده را به میزان کافی از خون حذف کنند.

بررسی سطح creatinine در آزمایش خون به پزشک اطلاعات مهمی در مورد عملکرد کلیه‌ها و استانداردهای سلامت بدن فراهم می‌کند. افزایش ناگهانی creatinine ممکن است نشانه‌ای از مشکلات کلیوی، آسیب عضلانی، یا برخی داروها باشد. از سوی دیگر، کاهش سطح creatinine ممکن است نشان‌دهنده مشکلات در عضلات یا نقص در تولید creatinine باشد.

چرا میزان کراتینین خون باید بررسی شود؟

کلیه ها میزان کراتینین خون را در سطح نرمال نگاه می دارند و از این‌ رو میزان کراتینین خون نمایانگر عملکرد کلیه ها است. بالا بودن میزان کراتین خون حاکی از اختلال در عملکرد کلیه یا بیماری های کلیوی است. آسیب به کلیه ها بنا به هر دلیلی باعث افزایش سطح کراتینین در خون خواهد شد و این امر به خاطر عدم دفع کراتینین خون توسط کلیه اتفاق می افتد. بالا بودن غیر طبیعی میزان کراتین خون که به وسیله آزمایش خون مشخص می ‌شود، می ‌تواند حاکی از نارسایی های کلیه باشد.

می توان میزان دقیقتر عملکرد کلیه را از طریق محاسبه میزان کراتینین فیلتر شده بدن توسط کلیه، ارزیابی نمود. دفع کراتینین خون را می ‌توان با استفاده از سطح کراتینین سرم، وزن و سن بیمار به کمک فرمول محاسبه کرد. در این فرمول سن بیمار را از ۱۴۰ کم کرده و در وزن بیمار ضرب می کنیم (در زنان در ۰٫۸۵ ضرب می ‌شود)، سپس حاصل را بر ۷۲ تقسیم و در سطح کراتینین سرم به میلی گرم/ دسی لیتر ضرب می‌ کنیم.

دفع کراتینین از طریق نمونه ادرار ۲۴ ساعته و به کمک نمونه خون نیز قابل ارزیابی است. دفع نرمال کراتینین در زنان ۱۲۸ میلی گرم/دقیقه است و در مردان بین ۹۷ الی ۱۳۷ میلی گرم/دقیقه است که در آقایان میزان دفع کراتینین بیشتر از خانم ها است. لازم به ذکر است سطح مقادیر نرمال در آزمایشگاه های مختلف با توجه به نوع کیت آزمایش متغیر است. در ادامه در مورد کراتین خون بالا چه خطراتی می تواند داشته باشد صحبت خواهیم کرد.

آزمایش خون در منزلکراتینین خون و سطح اوره

سطح اوره نیتروژن خون نیز یکی دیگر از پارامترهای نشانگر عملکرد کلیه است. اوره یکی از فراورده های متابولیکی است و به طور کلی نسبت اوره به کراتینین در مقایسه با سطح کراتینین به تنهایی، اطلاعات دقیق تری در مورد عملکرد کلیه و علل اصلی آن ارائه می‌ دهد. دهیدراته شدن بدن (کاهش میزان آب و مایعات بدن) نیز می ‌تواند باعث افزایش سطح اوره خون شود.

افزایش سطح اوره و کراتینین خون ممکن است نشانگر مشکلاتی در عملکرد کلیه باشد. علائمی که در صورت بالا بودن میزان اوره و کراتینین خون ممکن است به وجود آید عبارتنداز:

  • ادرار کم: در صورتی که کلیه‌ها عملکرد خود را از دست بدهند و فیلتراسیون خون به درستی صورت نگیرد، ادرار بسیار کمی تولید خواهد شد.
  • تغییر در رنگ ادرار: در صورتی که کلیه‌ها عملکرد مناسبی نداشته باشند، می‌تواند باعث تغییر در رنگ ادرار شود.
  • خستگی و ضعف عمومی: افرادی که مشکلاتی در عملکرد کلیه داشته باشند، ممکن است احساس ضعف و خستگی عمومی را تجربه کنند.
  • تورم: مشکلات در عملکرد کلیه ممکن است باعث تورم در برخی از مناطق بدن از جمله در، پاها، دست‌ها و صورت شود.

اگر شما نگرانی‌هایی در مورد سطح اوره و کراتینین خون دارید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت این افزایش را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.

ویزیت پزشک در منزلمیزان نرمال کراتینین خون

میزان نرمال کراتینین خون در مردان حدود ۰.۵ الی ۱.۶ mg/dL است، در حالی که این میزان در زنان حدود ۰.۵ الی ۱.۴ mg/dL است. لازم به ذکر است این مقادیر نرمال با توجه به نوع کیت آزمایشگاهی ممکن است کمی بالاتر یا پایین تر از مقادیر اشاره شده باشد. سطح نرمال کراتینین خون در افرادی که دارای یک کلیه هستند و یا یک کلیه خود را از دست داده اند میزان کراتینین بالاتر است مقادیر اشاره شده است. میزان نرمال کراتین خون در بزرگسالان طبق مرجعی که آزمایشگاه ثبت می کند سنجیده می شود اما به طور میانگین میزان نرمال کراتینین ۰.۵ الی ۱.۵ است.

میزان نرمال کراتینین خون می‌تواند در موارد مختلفی مثل سن، جنس، نژاد، و ویژگی‌های فیزیولوژیک فرد تغییر کند. در ضمن میزان کراتینین در مردان نسبت به زنان و در افراد جوان نسبت به سالمندان میزان کراتینین بیشتر است. شاید این سوال برای شما مطرح شود که کراتینین بالا چه عوارضی دارد؟ در جواب باید گفت کراتینین بالا می تواند بیانگر مشکل کلیوی باشد و باید علتش بررسی و درمان شود. مصرف دارو، ورزش، و سایر عوامل نیز می تواند میزان کراتینین را بالا ببرد.

میزان نرمال کراتینین خون از طریق آزمایش کراتینین مشخص می شود و شما می توانید میزان کراتینین خون خود را با انجام آزمایش بدست آورید. آسان آزمایش در کنار شماست تا بتوانید انواع آزمایش های تشخیصی را در منزل یا محل کار انجام دهید. اگر نتیجه آزمایش کراتینین شما از محدوده نرمال خارج شده باشد، مهم است با پزشک خود مشاوره کنید تا علت این افزایش یا کاهش مشخص شود و در صورت لزوم برنامه درمانی ترتیب داده شود.

آزمایش کراتینین خون چه ارتباطی با سلامت کلیه دارد؟

آزمایش کراتینین خون یکی از آزمایش های معمول در تشخیص و پیگیری مشکلات کلیه است. کراتینین محصول نهایی عملکرد عضلات است که به صورت طبیعی توسط بدن تولید می‌شود و از طریق کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود. برای اینکه بدانیم چگونه آزمایش کراتینین خون با سلامت کلیه ارتباط دارد، باید مفهومی را در نظر بگیریم که به نام “تجمع کراتینین” معروف است.

زمانی که کلیه‌ها به خوبی کار نمی‌کنند و عملکردشان آسیب می‌بیند، تجمع کراتینین در خون افزایش می‌یابد، زیرا بدن نمی‌تواند کراتینین را به میزان کافی از خون حذف کند. بنابراین، افزایش سطح کراتینین خون ممکن است یک نشانه از عملکرد غیرطبیعی کلیه باشد.

با این حال، باید توجه داشت که افزایش مقادیر کراتینین خون ممکن است نتیجهٔ عوامل دیگری مانند آسیب به عضلات، تغذیه ناصحیح، دیابت، خونریزی، و مصرف بعضی داروها نیز باشد. بنابراین، همواره تشخیص صحیح باید توسط یک پزشک متخصص صورت گیرد که با استفاده از سایر آزمایش‌ها و معاینات، می‌تواند علت افزایش کراتینین خون را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.

علت کراتینین خون بالا چیست؟

کراتینین خون چیست؟ هرگونه اختلال در عملکرد کلیه باعث افزایش سطح کراتینین خون می ‌شود. فشار خون بالا و دیابت یکی از مهم‌ ترین عوامل بیماری های کلیوی شدید در بزرگسالان است که در صورت عدم کنترل باعث بالا رفتن سطح کراتینین خون می شوند. دلیل بالا بودن کراتین خون نشان از مشکلات کلیوی یا سایر بیماری های زمینه ای مثل دیابت می تواند باشد.

در ورزشکاران معمولا میزان کراتینین خون بدلیل حجم و سوخت و ساز بالای ماهیچه ها میزان کراتینین بالا گزارش می شود. علت بالا بودن کراتین خون چیست؟ در کل علت افزایش کراتینین خون دلایل زیادی می تواند داشته باشد که نیاز به بررسی توسط متخصص مجاری کلیوی دارد.

بالا بودن کراتینین در خون می‌تواند نشانگر مشکلاتی در کارکرد کلیه یا دیگر مشکلات بهداشتی باشد. در زیر، علل افزایش کراتینین در خون را بررسی می‌کنیم:

1. مشکلات کلیه:
آسیب کلیه: آسیب به بافت کلیه می‌تواند باعث افزایش کراتینین در خون شود. این آسیب می‌تواند ناشی از عفونت‌ها، التهاب‌ها، سنگ‌ها، ضربان‌های پیوندی، یا دیگر علل باشد.
بیماریهای کلیه: برخی از بیماری‌های کلیه مانند نفروتوکسیکوز، گلومرولونفریت، پلی‌استیک کلیه و… می‌توانند به افزایش کراتینین منجر شوند.

2. مشکلات مربوط به قلب:
نارسایی قلبی: کاهش عملکرد قلب ممکن است به کاهش تداخل با گردش خون به کلیه و در نتیجه افزایش کراتینین منجر شود.

3. علل عفونی:
عفونت‌های سریع پیشرونده: برخی عفونت‌ها می‌توانند به سرعت تداخل با کارکرد کلیه کنند و به افزایش کراتینین منجر شوند.

4. دیگر علل:
مصرف داروهای مخرب بر کلیه: برخی داروها می‌توانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیر منفی بر عملکرد کلیه داشته باشند.
ضربه یا حوادث مصدومیتی: آسیب‌های فیزیکی به کلیه نیز می‌توانند کراتینین را افزایش دهند.

هر گونه افزایش یا کاهش ناگهانی در میزان کراتینین نیاز به ارزیابی توسط پزشک دارد. درمان بستگی به علت افزایش دارد و ممکن است شامل مدیریت بیماریهای کلیه، درمان عفونت‌ها، تنظیم داروها یا درمان سایر شرایط باشد. کراتین بالا چه عوارضی دارد؟ این سوالی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

سطح بالای کراتینین به چه معناست؟

سطح بالای کراتینین ممکن است ناشی از مشکلات مختلفی باشد که در عملکرد کلیه وجود دارد. به عنوان مثال، برخی از عللی که می‌توانند باعث افزایش سطح کراتینین شوند عبارتند از:

  • آسیب به کلیه: مشکلات در عملکرد کلیه، می‌توانند باعث افزایش سطح کراتینین شوند. این مشکلات می‌توانند شامل عفونت کلیه، سنگ کلیه، آسیب‌های خارجی به کلیه، نارسایی کلیه، نیمه‌خوابیدگی، بیماری‌های التهابی کلیه، انسداد دستگاه دفع ادراری، مرگ یا نارسایی سلول‌های کلیه و… باشد.
  • عوامل دارویی: برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد التهاب‌ها، ضد درد‌ها و… می‌توانند باعث افزایش سطح کراتینین شوند.
  • اختلال در عملکرد پروستات
  • التهاب گلومرول‌ها در کلیه
  • کم‌ آبی بدن
  • ورزش سنگین
  • علل دیگر: افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های دیابتی، کاهش جریان خونی که به کلیه‌ها وارد می‌شود

علائم بالا بودن کراتینین خون

زیاد شدن سطح کراتینین در خون (کراتینین خون) به عنوان نتیجه‌ای از عملکرد نامناسب کلیه‌ها ممکن است بدون نشانه‌های خاصی ظاهر شود. اما در مواردی که مشکلی در کلیه‌ها وجود دارد، ممکن است علائم زیر رخ دهد:

  • ادرار کم: کم شدن مقدار ادرار یکی از نشانه‌های احتمالی مشکل در عملکرد کلیه‌ها است.
  • تورم: تورم در ساقها، پاها یا دیگر نقاط بدن نیز نشانه‌ای از مشکلات کلیه می‌تواند باشد.
  • خستگی: افزایش سطح کراتینین خون ممکن است با خستگی زیاد و کاهش انرژی همراه باشد.
  • سردرد و سرگیجه: این علائم نیز ممکن است در برخی موارد با اختلالات کلیه همراه باشند.
  • ضعف و کاهش عملکرد: افزایش کراتینین خون ممکن است با کاهش عملکرد فیزیکی و احساس ضعف و خستگی عمومی همراه باشد.
  • تغییرات در ادرار: تغییراتی مانند رنگ تیره ادرار، بوی نامطبوع یا حتی حاوی خون یا رسوبات می‌توانند نشانه‌های مشکلات کلیه باشند.

همیشه باید توجه داشت که این علائم ممکن است ناشی از عوامل دیگر نیز باشند، اما در صورت وجود همزمان چند علامت و افزایش کراتینین خون، مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق و تشخیص صحیح اهمیت دارد.

علائم بالا بودن کراتین خون ممکن است به همراه درد و دفع پروتئین باشد، ولی در کل علائم اختلالات کلیوی بسیار متفاوت هستند و به طورکلی وابسته به سطح کراتینین خون نیست و عموما با سطح کراتینین در خون ارتباط ندارند. در برخی افراد علائم مختلف بیماری های کلیوی بسته به علل بیماری در اثر کراتینین بالا ممکن است بروز کنند، که از عوارض کراتینین بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • تورم و نفخ در ناحیه صورت، دست‌ها، پاها یا دیگر بخش‌های بدن، که ناشی از انحراف در تعادل مایعات بدن می‌باشد.
  • اختلالات در تولید ادرار، ادرار کمتر از معمول یا زیادی ادرار (چیزی که به عنوان پلی‌وریا شناخته می‌شود).
  • احساس خستگی و ضعف عمومی.
  • تنگی و درد در ناحیه کلیه‌ها یا پشت.
  • اختلالات در تنفس و فشار خون.
  • سوزش یا درد هنگام ادرار کردن.
  • اختلالات در میزان فشار خون.
  • اختلالات در ضربان قلب.
  • اختلالات در گوارش مانند استفراغ، اسهال یا افزایش ترشح معده.

اگر علائم بالا بودن کراتینین خون را داشته باشید لازم است سطح کراتینین خونتان را چک کنید. برای انجام آزمایش کراتینین در منزل می توانید از آسان آزمایش کمک بگیرید. علائم بالا بودن کراتین خون در هر فردی می تواند متغییر باشد اما در صورتی که با هرکدام از علائم مشکوک برخورد کردید بهتر است نسبت به چکاپ آزمایش کلیه اقدام کنید. در ادامه در مورد «کراتین خون بالا چه خطراتی دارد» توضیح داده خواهد شد.

برخی دیگر از عوامل افزایش سطح کراتینین خون عبارتند از:

  • برخی دارو ها مانند سايمتيدين‌
  • مصرف زیاد گوشت و لبنیات به صورت موقت باعث افزایش سطح کراتینین می ‌شود. از این رو مواد غذایی نیز در تغییر سطح کراتینین از نقش بسیار مهمی برخوردار است.
  • عفونت کلیه و همچنین عفونت مجاری ادراری

کراتینین خونبالا بودن کراتینین در ادرار 24 ساعته

سطح کراتینین در ادرار 24 ساعته نیز نشان دهنده عملکرد کلیه می‌باشد. اگر سطح کراتینین در ادرار 24 ساعته بالا باشد، به عنوان نشانه‌ای از مشکلات در عملکرد کلیه تلقی می‌شود. بالا بودن سطح کراتینین در ادرار 24 ساعته می‌تواند به علت عفونت، التهاب، نارسایی کلیه، مشکلات ادراری و … باشد. این مشکلات باید توسط پزشک متخصص ادرار و تناسلی تشخیص داده شود.

افزایش کراتینین در ادرار 24 ساعته ممکن است نشان‌دهنده مسائل مختلفی باشد که می‌توانند از مشکلات کلیه گرفته تا مشکلات عضلانی و سایر مشکلات بدنی شامل شوند. برخی از علل افزایش کراتینین در ادرار 24 ساعته عبارتند از:

1. مشکلات کلیه: افزایش کراتینین 24 ساعته ممکن است نشانگر کاهش عملکرد کلیه باشد. این ممکن است به دلیل التهاب، آسیب مستقیم به بافت کلیه، یا سایر مشکلاتی مانند فشار خون بالا باشد.

2. مشکلات عضلانی: بیماری‌هایی که با آسیب عضلات همراه هستند، مانند روماتیسم، آرتریت، یا بیماری‌های عضلانی، می‌توانند به افزایش کراتینین 24 ساعته منجر شوند.

3. فعالیت ورزشی شدید: فعالیت ورزشی شدید ممکن است باعث افزایش سطح کراتینین در ادرار 24 ساعته شود.

4. حالت‌های استرس و تجویز داروها: برخی از داروها و حالت‌های استرس می‌توانند تأثیرگذار باشند.

پایین بودن میزان کراتینین در خون

به طور کلی عوامل زیر کاهش میزان کراتینین خون را به همراه خواهند داشت:

  • حجم کم عضلات
  • بارداری
  • کاهش وزن شدید

عوارض پایین بودن کراتینین خون

پایین بودن سطح کراتینین خون نیز همانند افزایش آن، نکته‌ای مهم است که نشان‌دهنده وضعیتی خاص در کلیه‌ها و عملکرد کلیه می‌باشد. کراتینین یک ماده ضایعه از تجزیه عضلات است و توسط کلیه از خون تصفیه می‌شود. در صورتی که سطح کراتینین در خون پایین باشد، ممکن است به مشکلاتی در عملکرد کلیه یا عوامل دیگر اشاره کند. برخی از علل و مواردی که ممکن است باعث پایین بودن کراتینین شوند عبارتند از:

1. کاهش عملکرد عضلات: افت ناگهانی وزن، کمبود عضلات، یا بیماری‌هایی که باعث کاهش حجم عضلات می‌شوند.

2. بارداری: در دوران بارداری، حجم خون افزایش می‌یابد و سطح کراتینین خون کاهش ممکن است.

3. پورنوشی آب : مصرف زیاد آب یا دیگر مایعات می‌تواند منجر به باعث کاهش غلظت کراتینین در خون گردد.

4. بیماری‌های کلیه: گاهی اوقات، کاهش کراتینین ناشی از مشکلاتی در خود عملکرد کلیه می‌باشد.

بالا بودن کراتینین خون چه عوارضی دارد

بالا بودن کراتینین خون نشانگر اختلال در عملکرد کلیه است. در صورتی که میزان کراتینین در بدن بالا باشد و درمان نشود ممکن است فرد در آینده عملکرد کلیه های خود را کامل از دست بدهد و نیاز به دیالیز داشته باشد. بالا بود کراتینین خون عوارض زیادی دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد. اما اصلی ترین نشانه بالا بودن کراتینین خون مشکلات کلیوی است.

کراتین خون بالا چه خطراتی دارد

افزایش سطح کراتینین خون به تنهایی خطری برای سلامتی ندارد، اما افزایش کراتینین به عنوان نشانه‌ای از مشکلات در عملکرد کلیه است. اگر سطح کراتینین بالا بوده و دلایل آن رفع نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند نارسایی کلیه و خطر بیشتر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی منجر شود.

اگر سطح کراتینین بالا باشد، پزشک معالج ممکن است توصیه کند که از تغییرات در سبک زندگی خود، مانند تغییرات در رژیم غذایی، ورزش، کنترل فشار خون و قند خون و … استفاده کنید. در برخی موارد، نیاز به درمان دارویی و حتی درمان جراحی نیز وجود دارد. کراتین خون بالا در صورت عدم درمان، می تواند خطرات زیادی را برای سلامتی کل بدن داشته باشد.

برخی از خطرات و عوارض مرتبط با کراتینین خون بالا عبارتند از:

  1. نارسایی کلیه: افزایش سطح کراتینین در خون ممکن است نشان دهنده نارسایی کلیه باشد. در این وضعیت، کلیه‌ها عملکرد نرمال خود را به طور کامل انجام نمی‌دهند و قدرت تصفیه خون را کاهش می‌دهند.
  2. مشکلات قلبی: سطح بالای کراتینین در خون می‌تواند با مشکلات قلبی همراه باشد. در برخی از موارد، افزایش سطح کراتینین می‌تواند نشان‌دهنده عدم عملکرد صحیح قلب باشد.
  3. عوارض دارویی: برخی داروها ممکن است به عنوان علت افزایش سطح کراتینین در خون عمل کنند. برخی از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، آنتی‌بیوتیک‌ها، دیورتیک‌ها و دیگر داروها می‌توانند تأثیری بر سطح کراتینین داشته باشند.
  4. فعالیت ورزشی شدید: فعالیت‌های ورزشی شدید ممکن است موقتاً باعث افزایش کراتینین منجر شود.
  5. عوامل دیگر: عواملی مانند خونریزی شدید، سوختگی یا تروما قدیمی نیز ممکن است سبب افزایش سطح کراتینین در خون شوند.

هرچند افزایش کراتینین نشان‌دهنده مشکلاتی است، اما باید با سایر نشانه‌ها و آزمایش‌ها در کنار یکدیگر ارزیابی شود. برای ارزیابی بهتر است همراه با آزمایش کراتینین، آزمایش اوره و GFR نیز انجام شود.

سطح کراتینین خون در چه کسانی بالا یا پایین است؟

  • سطح کراتینین خون در افراد ورزشکار و افراد میانسال نسبت به بقیه افراد بالاتر است.
  • سطح کراتینین خون در افراد مسن نسبت به سطح نرمال کراتینین پایین تر است. به شرطی که هیچگونه مشکل کلیوی و کبدی و قلبی و عضلانی وجود نداشته باشد.
  • در کودکان نیز سطح نرمال کراتینین بسته به رشد ماهیچه ها حدود ۰٫۲ یا بیشتر از سطح نرمال کراتینین است.
  • در افراد مبتلا به سو تغذیه، ماهیچه ها به مرور زمان تحلیل می روند و به همین دلیل سطح کراتینین این افرداد نسبت به سنشان بسیار پایین خواهد بود.

علت دفع کراتینینن در ادرار

ممکن است دفع کراتینین در ادرار به علت عوامل مختلفی اتفاق بیافتد. کراتینین یک ماده فرعی است که به عنوان پسماند ایجاد شده توسط عضلات بدن و پس از فعالیت عضلانی تولید می‌شود. این ماده به صورت طبیعی از طریق کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود. دفع زیاد یا نادرست کراتینین می‌تواند نشانگر مشکلات جسمی یا مصرف نامناسب مکمل‌ها باشد.

علل ممکن برای دفع کراتینین در ادرار عبارتند از:

1. ورزش شدید:
ورزش‌های سنگین ممکن است منجر به افزایش تولید کراتینین شود. این موضوع معمولاً نشانگر یک وضعیت عادی است، اما در برخی موارد ممکن است به مشکلات کلیه اشاره داشته باشد.

2. مصرف بیش از حد پروتئین:
مصرف زیاد پروتئین، به ویژه از منابع گوشتی، می‌تواند سطح کراتینین را افزایش دهد.

3. حرارت شدید یا خشکسالی:
افزایش تراکم خون ناشی از حرارت شدید یا خشکسالی می‌تواند منجر به افزایش کراتینین شود.

4. مصرف مکمل‌های کراتین:
برخی از افراد ممکن است به عنوان قسمتی از برنامه تمرینات ورزشی، مکمل‌های کراتین را مصرف کنند. این مکمل‌ها ممکن است به افزایش کراتینین در ادرار منجر شوند.

5. بیماریهای کلیه:
در برخی موارد، افزایش کراتینین ممکن است به علت مشکلات کلیه باشد. این شامل بیماریهایی مانند نارسایی کلیه می‌شود.

6. مصرف داروها:
برخی از داروها ممکن است بر سطح کراتینین تأثیر بگذارند.

علائم بالا بودن اوره و کراتین

بالا بودن سطح اوره (urea) و کراتینین (creatinine) در خون ممکن است به مشکلات مختلف در عملکرد کلیه اشاره کند. این دو ماده معمولاً توسط کلیه از خون حذف می‌شوند. اگر کلیه به درستی کار نکند، این مواد در خون انباشته و سطح آن‌ها افزایش می‌یابد. در زیر علائم ممکن بالا بودن اوره و کراتینین را مرور می‌کنیم:

علائم بالا بودن اوره (Urea):

1. خستگی و ضعف: کمبود اوره در خون می‌تواند به خستگی و ضعف عضلانی منجر شود.
2. تهوع و استفراغ: افزایش اوره ممکن است علائم معده‌ای مانند تهوع و استفراغ را ایجاد کند.
3. تغییر در تنفس: افزایش اوره ممکن است باعث تغییر در الگوی تنفسی شود.

علائم بالا بودن کراتینین (Creatinine):

1. احتمال کمبود ادرار: افزایش کراتینین ممکن است نشانگر کمبود ادرار باشد.
2. تورم: افزایش کراتینین ممکن است باعث تورم در بخش‌های مختلف بدن شود.
3. فشار خون بالا: افزایش کراتینین ممکن است به همراه افزایش فشار خون بیاید.

دلایل افزایش اوره و کراتینین:

1. مشکلات کلیه: افتراقی نماینده‌های اصلی افزایش اوره و کراتینین، مشکلات کلیه مانند التهاب، اختلالات خونریزی، یا آسیب مستقیم به کلیه هستند.
2. توسط داروها: برخی داروها ممکن است سبب افزایش اوره و کراتینین شود.

چگونه کراتینین خون را کاهش دهیم؟

کاهش کراتینین خون ممکن است در برخی موارد مطلوب باشد، اما بهتر است قبل از هر اقدامی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا عوارض جانبی ممکن است وجود داشته باشد و باید علت افزایش کراتینین تشخیص داده شود. در هر صورت، این چند راهکار ممکن است در کاهش کراتینین خون کمک کننده باشند:

1. مدیریت فشار خون: اگر فشار خون شما بالاست، کنترل آن می‌تواند به کاهش کراتینین خون کمک کند. برای کنترل فشار خون، ممکن است پزشک شما داروهایی مانند ACE inhibitor یا ARB را تجویز کند.

2. کاهش مصرف پروتئین: مصرف پروتئین‌های غذایی بیش از حد می‌تواند تولید کراتینین را افزایش دهد. برای کاهش میزان مصرف پروتئین، می‌توانید به میزان مصرف گوشت، ماهی، مرغ و سایر منابع پروتئینی دقت کنید.

3. مدیریت دیابت: اگر دیابت دارید، مدیریت موثر آن می‌تواند به کاهش کراتینین خون کمک کند. رژیم غذایی مناسب، تمرین منظم و مصرف داروهای انسولین یا داروهای خوراکی ممکن است مفید باشند.

4. کاهش استفاده از داروهای آسیب‌زایی: برخی داروها می‌توانند باعث افزایش کراتینین خون شوند. پزشک شما ممکن است داروهایی که مصرف می‌کنید را تغییر دهد یا جایگزین کند.

5. مصرف آب منظم: مصرف آب به میزان کافی می‌تواند به خروج کراتینین از بدن کمک کند. از همین رو، مصرف مقدار کافی آب به میزان حداقل هشت لیوان در روز مفید است.

6. کاهش استفاده از داروهای آسیب زا: برخی داروها می‌توانند باعث افزایش کراتینین خون شوند. پزشک شما ممکن است داروهایی که مصرف می‌کنید را تغییر دهد یا جایگزین کند.

ممنوعات کراتین بالا

در صورت بالا بودن کراتینین خون، باید از برخی مواد غذایی و عادات خاصی که می‌تواند وضعیت کلیه‌ها را تشدید کند، پرهیز کنید. بالا بودن کراتینین معمولاً به مشکلات کلیوی اشاره دارد و رعایت این موارد به کاهش فشار بر روی کلیه‌ها و کنترل سطح کراتینین کمک می‌کند:

  • پرهیز از پروتئین‌های حیوانی زیاد:
    مصرف زیاد گوشت قرمز، مرغ و ماهی می‌تواند سطح کراتینین را افزایش دهد، زیرا پروتئین‌های حیوانی کراتینین بیشتری تولید می‌کنند. بهتر است مقدار پروتئین را تحت نظر پزشک محدود کنید و پروتئین‌های گیاهی را جایگزین کنید.
  • کاهش مصرف نمک:
    سدیم بالا می‌تواند منجر به افزایش فشار خون و تشدید مشکلات کلیوی شود. بهتر است از مصرف غذاهای فرآوری‌شده، نمک اضافی، چیپس، کنسروها و غذاهای آماده پرهیز کنید.
  • پرهیز از مواد غذایی سرشار از پتاسیم:
    در صورت بالا بودن کراتینین، سطح پتاسیم خون نیز ممکن است بالا برود. بهتر است مصرف میوه‌ها و سبزیجات سرشار از پتاسیم مانند موز، پرتقال، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و اسفناج را کاهش دهید.
  • کاهش مصرف فسفر:
    غذاهایی مانند لبنیات، گوشت‌های قرمز و ماهی حاوی فسفر هستند که مصرف زیاد آن برای کلیه‌ها مضر است. بالا بودن فسفر می‌تواند منجر به مشکلات استخوانی و دیگر مشکلات سلامتی شود.
  • اجتناب از نوشیدنی‌های حاوی کافئین و الکل:
    مصرف زیاد کافئین و الکل می‌تواند به کلیه‌ها فشار وارد کند و باعث کاهش عملکرد کلیه‌ها شود. بهتر است مصرف چای، قهوه و نوشابه‌های کافئین‌دار را محدود کنید.
  • پرهیز از داروهای خاص بدون مشورت با پزشک:
    برخی داروها مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن) می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند. در صورت نیاز به مسکن یا داروهای خاص، حتماً با پزشک مشورت کنید.
  • محدودیت مصرف غذاهای سرخ‌شده و چرب:
    غذاهای چرب و سرخ‌شده می‌توانند بر سلامت کلیه‌ها تأثیر منفی بگذارند و باعث افزایش وزن و فشار خون شوند که این موارد نیز برای کلیه‌ها مضر هستند.
  • کاهش مصرف غذاهای پرکالری و فرآوری‌شده:
    این نوع غذاها می‌توانند منجر به اضافه وزن و چاقی شوند، که هر دو می‌توانند فشار بیشتری به کلیه‌ها وارد کنند.
  • اجتناب از مصرف زیاد شیرینی و قند:
    قند بالا و چربی‌های مضر می‌توانند باعث مشکلات متابولیک شوند و در نتیجه فشار اضافی به کلیه‌ها وارد کنند.
  • افزایش مصرف آب، اما به مقدار متعادل:
    اگرچه نوشیدن آب برای کلیه‌ها مفید است، اما در صورت وجود مشکلات شدید کلیوی، باید مقدار مصرف آب را تحت نظر پزشک تنظیم کنید. نوشیدن آب زیاد می‌تواند فشار روی کلیه‌ها را افزایش دهد.

برای کنترل کراتینین بالا و محافظت از سلامت کلیه‌ها، بهتر است رژیم غذایی متعادل و تحت نظر پزشک داشته باشید و از عادات غذایی و دارویی که ممکن است به کلیه‌ها آسیب برساند، اجتناب کنید.

تشخیص بیماری‌های کلیه

برای تشخیص بیماری‌های کلیه، معمولاً از یک سری آزمایش ها و روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود. مهمترین روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر می‌باشد:

1. آزمایشات خونی: اندازه‌گیری سطوح کراتینین، اوره، اسید اوریک، الکترولیت‌ها، و همچنین اندازه‌گیری آنزیم‌های کلیه مانند فسفاتاز آلکالین، کراتین فسفوکیناز و آنزیم‌های دیگر می‌تواند به تشخیص بیماری‌های کلیوی کمک کند.

2. آزمایش ادرار: اندازه‌گیری مقادیر مختلف اجزاء ادراری مانند پروتئین، قند، سدیم، پتاسیم، و همچنین اندازه‌گیری رنگ و شفافیت ادرار می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات کلیوی باشد.

3. سونوگرافی کلیه: این روش تصویربرداری صوتی برای بررسی اندازه، شکل، ساختار و موقعیت کلیه‌ها استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به تشخیص سنگ‌ها، کیست‌ها، تورم‌ها و سایر تغییراتی که ممکن است بر روی کلیه‌ها رخ دهد، کمک کند.

4. تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و کامپیوتری (CT) کلیه: این روش‌های تصویربرداری برای تفصیلی‌ترین بررسی‌های کلیوی مانند تشخیص تومورها، تورم‌ها، تشکیلات کیسه‌ای و غیره استفاده می‌شوند.

5. بیوپسی کلیه: در مواردی که نیاز به تشخیص دقیق‌تری است، بیوپسی کلیه ممکن است انجام شود. این روش، نمونه‌ای از بافت کلیه را برای بررسی تحت میکروسکوپی ارائه می‌دهد.

همچنین، اگر علائمی مانند تورم، نفخ، درد شدید در ناحیه کلیه‌ها و تغییرات ناگهانی در کمیت ادرار مشاهده شود، لازم است به پزشک مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید.

اگر تمایل دارید آزمایش کراتینین خون به همراه سایر آزمایشات مرتبط را در منزل یا محل کار انجام دهید و یا نیاز به انجام تست کرونا در منزل دارید می توانید از طریق سامانه آسان آزمایش درخواست خود را به صورت آنلاین ثبت کنید تا کارشناسان آزمایشگاه جهت نمونه گیری به محل شما مراجعه کنند. برای انجام آزمایش کراتینین خون نیاز به ناشتایی نیست. در صورتی که  نیاز به انجام سایر آزمایشات پزشکی در منزل دارید می توانید از بخش آزمایش خون در منزل دیدن کنید.

منبع : از منابع معتبر پزشکی